Structurele oplossing eenverdienersproblematiek noodzakelijk
VNG vraagt urgentie van het kabinet voor een structurele oplossing voor de eenverdienersproblematiek. De oplossing ligt niet bij gemeenten maar bij het rijk. Het is belangrijk dat er een duurzame oplossing komt die bijdraagt aan het structureel borgen van bestaanszekerheid.
De complexe samenloop van inkomensregelingen (belasting, toeslagen en sociale zekerheid) treft zo’n tienduizend huishoudens. De structurele oplossing is gebruiksvriendelijk voor de inwoner, uitlegbaar, uitvoerbaar en legt het risico bij de overheid en niet de inwoner. Zo zorgen we voor een vereenvoudiging in dit toch al ingewikkelde stelsel.
Zie voor meer informatie: Structurele oplossing eenverdienersproblematiek noodzakelijk | VNG
UWV draagt warm over aan gemeente
UWV heeft binnen de afdeling Klantencontact een gespecialiseerd team Geldzorgen om cliënten met financiële zorgen of schulden te ondersteunen. Wanneer cliënten geldzorgen ervaren, kijkt UWV naar mogelijkheden om ze (op weg) te helpen. Soms kan dit intern, soms door ze (ook) warm over te dragen naar de schuldhulpafdeling van een gemeente. Op dit moment bestaat het team uit ruim 40 gespecialiseerde klantadviseurs.
Sinds 1 januari 2022 heeft UWV wettelijk toestemming gekregen om de gegevens van cliënten die daarmee akkoord gaan, te delen met de betreffende gemeente. Dit maakt het bieden van hulp een stuk eenvoudiger. Hiermee zorgt UWV ervoor dat ook kwetsbare burgers de juiste hulp krijgen. Deze warme overdracht naar gemeentes wordt door cliënten als zeer prettig ervaren.
Zie voor meer informatie: Gemeentenieuws van SZW 2023-1 | Actueel | Rijksoverheid.nl
UWV bezorgd over beëindigen STAP-budget
Uit de onlangs gepubliceerde voorjaarsnota blijkt dat het STAP-budget per 1 januari 2024 beëindigd wordt. Voor de aanvraagperiode van aanstaande maandag 1 mei heeft dit geen effect. Deze periode is op 1 mei 2023 om 10:00 open gegaan.
De 1000 euro subsidie van de overheid om een cursus te doen blijft onverminderd populair. Binnen drie uur was de pot van 34 miljoen euro op die vandaag beschikbaar was voor aanvragers van het zogeheten STAP-budget. Er kwamen zo veel vragen binnen dat de klantenservice van het UWV telefonisch niet bereikbaar was.
UWV is echter wel bezorgd over de verdere mogelijkheden voor iedereen om zich te blijven scholen om verder te komen op de arbeidsmarkt. Karien van Gennip, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft aangeven te gaan kijken op welke manier zij een Leven Lang Ontwikkelen kan blijven stimuleren.
Zie voor meer informatie: UWV bezorgd over beëindigen STAP-budget
Kabinet houdt Wmo-abonnementstarief voor gezien
Het kabinet neemt in 2025 volledig afscheid van het zogeheten abonnementstarief voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Sinds de invoering in 2020 lopen de kosten bij gemeenten hoog op door de laagdrempelige voorzieningen op basis van de wet.
In plaats van het abonnement met een bescheiden bijdrage, kiest het kabinet voor herinvoering van de oude eigen bijdrage voor Wmo-voorzieningen, zoals dagbesteding en huishoudelijke hulp. Die eigen bijdrage van hulpbehoevenden wordt ook weer inkomensafhankelijk. Nu betaalt iedereen een vast bedrag van maximaal 19 euro per maand
In het regeerakkoord was al afgesproken dat voor de huishoudelijke hulp een eerlijkere eigen bijdrage zou komen. Het wetsvoorstel van staatssecretaris Van Ooijen (Volksgezondheid) daartoe wordt ingetrokken. Hij komt met een nieuw wetsvoorstel waarin de hoogte van de eigen bijdrage voor álle Wmo-voorzieningen weer wordt gebaseerd op het inkomen.
Zie voor meer informatie: Kabinet houdt Wmo-abonnementstarief voor gezien – Gemeente.nu
Niet-gebruik van regelingen in de bijstand
Niet alle burgers die recht hebben op inkomensondersteuning maken hier gebruik van. Dit zogenoemd ‘niet-gebruik’ is een belangrijk en actueel thema: het kan leiden tot geldzorgen, armoede en schulden bij de burger en daarnaast tot ongelijkheid en, op langere termijn, (extra) kosten voor de samenleving. In de Algemene bijstand is sprake van een relatief hoog niet-gebruik.
Vereenvoudiging van regelingen is een zaak van lange adem. Op kortere termijn kunnen gemeenten zelf ook het nodige doen om de burger actief te helpen, informeren en stimuleren gebruik te maken van de bijstandsuitkering waarop hij of zij recht heeft:
- Het allerbelangrijkst is om een zo goed mogelijk inzicht te krijgen in de rechthebbende burgers. Hoe ziet deze groep eruit? Ken uw burger!
- Zorg dat de informatie in begrijpelijke taal wordt gepresenteerd, in meerdere talen beschikbaar is en dat de informatie visueel aantrekkelijk is. Focus op het eigenaarschap van de burger en gebruik bijvoorbeeld zinnen als ‘u kunt uw geld aanvragen’ in plaats van ‘u hebt recht op’. Laat informatie weg die niet nuttig is voor de burger en focus op de criteria om in aanmerking te komen. Vertel hoe iemand aan meer informatie kan komen.
Zie voor meer informatie: Tegengaan van niet-gebruik in de bijstand – Zorg&Sociaalweb
Landelijke uitvoering energietoeslag op zijn vroegst in 2025
Het kabinet maakte onlangs bekend kwetsbare huishoudens in 2024 gericht te willen helpen, als dat door hoge energieprijzen of inflatie nodig is. Hiervoor zijn mogelijkheden onderzocht, waarbij expliciet is gekeken naar de uitvoering. Een landelijke energietoeslag is volgens het kabinet op zijn vroegst pas in 2025 aan de orde.
Om gerichte maatregelen te kunnen nemen, moet volgens het kabinet duidelijk zijn om welke problemen het gaat. Dat schrijven ministers en staatssecretarissen in een Kamerbrief over de verkenning van instrumenten om kwetsbare huishoudens te helpen. Het kabinet benoemt drie deelproblemen: het bredere vraagstuk van bestaanszekerheid, de hoge energierekening en de onzekerheid van de energieprijzen.
Zie voor meer informatie: Landelijke uitvoering energietoeslag op zijn vroegst in 2025 – Gemeente.nu
Verkorting aflosperiode minnelijke schuldenregeling vanaf 1 juli 2023
De aflosperiode van een minnelijke schuldregeling (Msnp) wordt vanaf 1 juli 2023 verkort van 36 naar 18 maanden. Dit laat minister Schouten van Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen in een kamerbrief weten.
In februari nam de Eerste Kamer de wijziging van de Faillissementswet aan, waardoor de aflosperiode van de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) halveert. Die maatregel gaat waarschijnlijk op 1 januari 2024 in. Naar aanleiding daarvan meldde de minister al dat ook de duur van schuldhulpverleningstrajecten bij gemeenten verkort wordt tot anderhalf jaar. De bedoeling is om makkelijker door te stromen van de gemeentelijke schuldhulp naar de wettelijke schuldsanering.
Zie voor meer informatie: Vanaf 1 juli 2023 is de aflosperiode van de Msnp 18 maanden | VNG
Nieuwe kaders op komst voor handhaving binnen de Participatiewet
Er is een nieuw (concept)wetsvoorstel in aantocht dat een einde maakt aan het huidige boetestelsel binnen de Participatiewet: het wetsvoorstel Handhaving in de Sociale Zekerheid. Het huidige boetestelsel¹, waarin het strenger straffen centraal staat, staat al sinds de invoering ervan ter discussie. Gebleken is dat kwetsbare burgers onevenredig hard worden geraakt en de menselijke maat vaak ver te zoeken is.
Binnen het nieuwe wetsvoorstel staat juist het “passend sanctioneren” centraal. Er komt een gereedschapskist met verschillende instrumenten. Een van de instrumenten is de vrijheid om in bepaalde situaties geen sanctie op te leggen.
Zie voor meer informatie: Start Internetconsultatie wetsvoorstel handhaving sociale zekerheid | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
Wat als de buurman honger heeft? Interview met de voorzitter van de Landelijke Cliëntenraad Fatma Koşer Kaya
Vertrouwen kan alleen maar hersteld worden door met aandacht en oprecht te luisteren naar mensen. In de politiek, in de gemeentehuizen. Burgers moeten op verschillende momenten bij beleids- en besluitvorming betrokken worden.’ Mensen serieus nemen en ervoor zorgen dat de overheid er voor de burgers is en niet andersom. Dat bepleit LCR-voorzitter Fatma Koşer Kaya in Sprank.
Zie voor meer informatie: Wat als de buurman honger heeft? – Sprank (sprankmagazine.nl)
De huisarts signaleert geldzorgen
Wanneer mensen langdurig financiële problemen hebben kan dit leiden tot chronische stress. Deze vorm van ongezonde stress verhoogt het risico op allerlei klachten: van rugklachten en slaapproblemen tot chronische aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten en diabetes. De huisarts is vaak de eerste persoon bij wie mensen hulp vragen wanneer zij fysieke en mentale klachten hebben. De ervaring leert dat behandeling van de klachten vaak weinig oplevert zolang er geen aandacht is voor de onderliggende oorzaken.
De huisarts of praktijkondersteuner (POH of POH-GGZ) heeft de taak de patiënt te verwijzen naar passende hulpverlening in het sociaal domein als er meer aan de hand is dan medische klachten. De huisarts speelt ook een belangrijke rol bij het signaleren van financiële problemen. Het tijdig signaleren van financiële problemen (en doorverwijzen naar passende ondersteuning) kan verergering van de gezondheidsklachten voorkomen. Dat is goed voor de patiënt, maar ook voor de huisarts zelf, want preventie en vermindering van klachten kunnen op de langere termijn bijdragen aan verlaging van de werkdruk van huisartsen.
Zie voor meer informatie: Het signaleren van geldzorgen door de huisarts – Verwey-Jonker Instituut
Studenten en energietoeslag
Als er geen landelijk beleid komt waardoor zij energietoeslag kunnen krijgen, gaan studenten massaal bijzondere bijstand aanvragen bij gemeenten. Daarmee dreigt de Landelijke Studenten Vakbond. Zover is het nog niet, eerst zal het nog ‘rechtszaken regenen’ van studenten die menen recht te hebben op energietoeslag, verwacht de bond. In drie zaken kregen zij al gelijk, van rechters in Arnhem, Amsterdam en Utrecht.
Gemeenten dringen al langer aan op een landelijke regeling. Zo schreven de wethouders van de universiteitssteden vorig jaar al een brief aan het kabinet, waarin ze aandrongen op compensatie van studenten via de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Die beschikt immers over alle gegevens en rekeningnummers van studenten.
Zie voor meer informatie: Studenten dreigen gemeenten plat te leggen om energietoeslag | VNG
Verhoging wettelijk minimumloon per 1 juli 2023
De brutobedragen van het wettelijk minimumloon en het minimumjeugdloon stijgen per 1 juli 2023 met 3,13%.
Hoewel er nu geen wettelijk minimumuurloon is, komt dat er wel op 1 januari 2024. Met de invoering van een wettelijk minimumuurloon is het minimumloon per uur voor iedere werknemer hetzelfde, ongeacht de normale arbeidsduur. Het minimummaandloon wordt daarbij omgerekend naar een uurloon op basis van een normale arbeidsduur van 36 uur per week.
Zie voor meer informatie: Staatscourant 2023, 12023 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl)
Goed voorbeeld – Babypakket voor minimaouders
Een groeiend aantal gemeenten verstrekt inmiddels dergelijke babypakketten via Stichting Babyspullen. Die komen terecht bij ouders die dit hard nodig hebben. In zo’n pakket zitten babykleertjes, verzorgingsproducten, luiers, kruiken en lakentjes. Het gaat om een mix van gedoneerde en nieuwe spullen.
Rotterdam sloot zich recent aan bij het initiatief en deelt dit jaar 550 pakketten uit. De babystartpakketten vallen onder het programma Stevige Start. Daarmee wil de gemeente alle kinderen die in Rotterdam worden geboren de kans geven veilig, gezond en kansrijk op te groeien. In de stad wordt een op de vijf kinderen geboren in armoede. De impact van geldzorgen op een gezin is groot. Het kan zorgen voor langdurige stress. En dat is van invloed op de mentale en fysieke gezondheid van kinderen en hun ouders.
Zie voor meer informatie: Goed voorbeeld – Rotterdams babypakket voor minimaouders (gemeente.nu)
Ab Harrewijnrede en Ab Harrewijnprijs
Niemand minder dan Carola Schouten, minister voor Armoedebeleid, Participatiebeleid en Pensioenen, heeft op 13 mei 2023 de Ab Harrewijnrede gehouden. Een speciale rede dit keer. Zij is niet alleen minister, maar heeft ook met Ab Harrewijn gewerkt aan wetgeving die leidde tot de oprichting van de LCR. Harrewijn was bij uitstek iemand die opkwam voor anderen.
Michelle van Tongerloo wint de Ab Harrewijnprijs
Michelle van Tongerloo is huisarts met een praktijk in IJsselmonde (Rotterdam-Zuid). Daarnaast is ze actief in de Pauluskerk, waar ze veel dak- en thuislozen, verslaafden en mensen zonder geldige verblijfspapieren tot haar patiënten rekent. Om de zorg voor deze groep gefinancierd te krijgen, zette ze een particulier systeem van hulpverlening op.
Zie voor meer informatie: Landelijke Cliëntenraad – Ab Harrewijnprijs naar Michelle van Tongerloo, Carola Schouten houdt betrokken rede (landelijkeclientenraad.nl)
Groot draagvlak voor maatregelen betaalbare huur
Veruit de meeste Nederlanders zijn voorstander van ingrijpen door de overheid in de huurprijzen wanneer deze te hoog worden voor de gemiddelde Nederlander en niet meer in verhouding staan tot de kwaliteit van de woning. Dat blijkt uit een opinieonderzoek dat deze week is uitgevoerd onder een representatieve groep Nederlanders in het kader van de Wet Betaalbare huur.
Uitgangspunt in het wetsvoorstel is dat de huurprijzen in verhouding komen te staan tot de kwaliteit van de woning. Verhuurders moeten zich verplicht aan de maximale huurprijzen houden.
Zie voor meer informatie: Groot draagvlak voor maatregelen betaalbare huur – Zorg&Sociaalweb
Gemeentenieuws van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Zie voor meer informatie: Gemeentenieuws van SZW 2023-2 | Actueel | Rijksoverheid.nl
Slechte energiescores voor Limburgse woningen
De sterk gestegen energieprijzen hebben er de afgelopen tijd voor gezorgd dat veel huizenbezitters hun woningen zijn gaan isoleren. Toch is Limburg nog de provincie met het een van de grootste percentages slecht geïsoleerde woningen van het land.
Stein staat onderaan qua duurzame woningen in Limburg. Hier heeft 16 procent van de woningen een energielabel F of G. Daarna volgen Gulpen-Wittem met 14,9 procent en Heerlen met 14,8 procent. In Noord-Limburg zijn beduidend minder huizen met het minst energiezuinige label. In Venray ligt dit percentage het laagst: slechts 4,8 procent van de woningen heeft hier het ongunstige label. Flevoland is de provincie waar verhoudingsgewijs de minste woningen energielabel F of G hebben (0,8 procent).
Zie voor meer informatie: Slechte energiescores voor Limburgse woningen – 1Limburg
Internetconsultatie Participatiewet in Balans
Niet de regels, maar de mens centraal zetten. Dat is het uitgangspunt van het wetsvoorstel Participatiewet in Balans. Dit wetsvoorstel staat vanaf middernacht open ter internetconsultatie voor alle belangstellenden. Tot en met 28 juni kunnen zij hun input leveren voor verdere verbetering.
Vorig jaar presenteerde minister Schouten voor Armoedebestrijding, Participatie en Pensioenen zowel het beleidsplan Participatiewet in Balans als de verdere uitwerking van de genoemde maatregelen.
Hiermee wil het kabinet concrete stappen zetten om niet de regels, maar de mens centraal te zetten en daarmee ervaren hardheden weg te nemen. Met als doel rechtszekerheid voor bijstandsgerechtigden te vergroten én om de professional voldoende ruimte te geven hen daarbij te helpen. Hieraan is gewerkt met gemeenten, andere professionals uit het vak en vanzelfsprekend bijstandsgerechtigden zelf. Het wetsvoorstel biedt een samenhangend pakket van ruim twintig maatregelen en ligt nu breder voor ter consultatie.
Zie voor meer informatie: Internetconsultatie Participatiewet in Balans | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
