Zelfhulp en zelfregie in Limburg in opkomst!
Wat gebeurt er als je mensen bijeenbrengt die hetzelfde hebben meegemaakt of meemaken? Dan blijkt dat zij in staat zijn elkaar goed te ondersteunen door wederzijds begrip te tonen en ervaringen uit te wisselen. De meerwaarde van deze vorm van zogeheten ‘samenhulp’ is ongekend. De afgelopen drie jaar heeft Burgerkracht Limburg een aanpak doorontwikkeld om beter gebruik te maken van de ervaringskennis van mensen. Met de afronding van dit traject spreken de resultaten voor zich.
Samenhulp? Wat is het precies?
Deze vorm is gestoeld op het principe van zelfhulp. Dat wil zeggen: vrijwillige en gelijkwaardige uitwisseling van ervaringen tussen twee of meer mensen die hetzelfde hebben meegemaakt, om op een positieve manier van elkaar te leren beter om te gaan met een gedeeld onderwerp. Het wordt in veel omringende landen gebruikt als een extra hulp voor, én ondersteuning van, inwoners. Daarmee vormt het een derde pijler onder informele zorg, naast mantelzorg en vrijwilligerszorg.
Geïnspireerd door onze oosterburen
In het Duitse zorgsysteem hebben ze al 30 jaar ervaring met ‘samenhulp’. Dat leidde tot een landelijke dekking van regionale netwerken, met in totaal 100.000 zelfhulpgroepen. Elk initiatief is makkelijk bereikbaar, dicht bij de burger georganiseerd en wordt ondersteund door centrumgemeenten.
3 jaar in de Mijnstreek
Met het Duitse voorbeeld in gedachten is de afgelopen drie jaar hard gewerkt om ‘samenhulp’ op een soortgelijke manier te organiseren. Zo zijn er met behulp van het platform ‘Zelfregietool’ en in nauwe samenwerking met de regionale zorg- en welzijnsorganisaties, twee zelfregienetwerken gevormd, met in totaal bijna 200 zelfregiegroepen, in de regio’s Heerlen en Sittard-Geleen. Op de website www.zelfregietool.nl vind je het aanbod aan groepen maar kun je ook eerst laagdrempelig een vraag stellen aan een ervaringsdeskundige of praktische informatie vinden, verzameld door ervaringsdeskundigen. Ook is er een toolkit voor professionals beschikbaar. Een handig hulpmiddel bij het opstarten van nieuwe groepen. De website dient ook als een ontmoetingsplaats voor mensen die hun ervaring in willen zetten. Door themabijeenkomsten en scholing leren mensen beter hun vaardigheden te ontwikkelen om hun persoonlijke ervaring in te zetten. Participatie en betekenisgeving voor een hele nieuwe groep mensen.
Maar wat vinden de mensen zelf?
In de evaluatie geven deelnemers aan dat deze vorm versterkend werkt. Met name omdat binnen de groepen een groot saamhorigheidsgevoel heerst en dat er op een bewuste, positieve manier gewerkt wordt aan het gedeelde onderwerp. Hierdoor krijgen deelnemers de kans om te groeien in het zelfbewustzijn en van daaruit weer grip te krijgen op hun probleem of ziektebeeld, ongeacht het thema. Het gelijkwaardig delen van de ervaring en het samenzijn is een groot goed. Hierdoor ontstaat wederkerigheid. En dat terwijl er alleen een droge ruimte, koffie, beheer en een beetje coördinatie nodig is. Een DIY (Do It Yourself, vertaald: doe-het-zelf) welkome vorm van ondersteuning.
Een blik op de toekomst
Wie kijkt naar het succes in Duitsland en het vergelijkt met de huidige Nederlandse situatie, concludeert dat ‘samenhulp’ een enorm potentieel heeft. Er valt nog een wereld te winnen. Er zijn onderzoeken die aantonen dat deze vorm van ondersteuning maatschappelijk gezien forse gezondheidswinst oplevert, dat het leidt tot beter gebruik van de informele zorg en een reductie van zorg- en welzijnskosten. In 2021/2022 zijn de pijlen gericht op de uitrol naar andere regio’s in Limburg. Dit wordt gedaan met behulp van een kennisbank over zelfhulp/zelfregie en een open source routekaart waarmee initiatiefnemers zelf een netwerk kunnen opbouwen. Uiteraard dichtbij de burger, in de eigen regio.
Klik hier voor de infographic
Heeft dit artikel uw interesse gewekt en zoekt u meer informatie over zelfhulp/zelfregie? Ga dan naar het platform www.zelfregietool.nl, een onderdeel van Burgerkracht Limburg.